Dit jubileumjaar door minister voor Armoedebeleid en Participatie, Carola Schouten.
Ab Harrewijn
Grondlegger was Ab Harrewijn, Groen Links-politicus en dominee. Hij zette zich in voor de kwetsbare medemens; iedereen die het moeilijk had in de samenleving. Hij was een onvermoeibaar pleitbezorger van de onderkant van de samenleving. Hij bracht mensen bijeen, sloeg bruggen tussen mensen met sterke schouders en hen die kwetsbaar zijn door zijn ontwapende persoonlijkheid, gevoel voor humor en optimisme”
De komst van dakloze mensen in een woonwijk riep ook in zijn tijd al vaak weerstand op bij buurtbewoners. Met ’t Groene Sticht draaide hij dit om: geef dakloze mensen een woonplek en zoek er buurtbewoners bij die juist iets willen betekenen voor hen. Nog altijd is dit het uitgangspunt voor ’t Groene Sticht en nog altijd met succes.
Sorteerruimte
Dit jaar is de gekozen locatie de sorteerruimte van de Kringloopwinkel Emmaus Parkwijk-Utrecht, het hart van ‘t Goene Sticht. Voor deze bijzondere dag zijn alle ingezamelde spullen en dozen aan de kant geschoven en opgestapeld en de verkoop naar de marktkramen op het plein verplaatst. De ruimte is versierd met prachtige sfeerfoto’s van de start van de gemengde woonbuurt. Ze zijn als schilderijen op de houten ezels neergezet, gemaakt door Remake, de meubelwerkplaats van Reinaerde, eveneens onderdeel van ‘t Groene Sticht.
Wetten gestoeld op wantrouwen
Voor een gemengd gehoor van zo’n 120 mensen, steekt minster Carola Schoutenvan wal.
Een treffende passage uit haar Ab Harrewijnrede: “Het fundament van de sociale zekerheid is vaak wankel en poreus gebleken. Een doolhof van vaak onbegrijpelijke wetten en regels die zijn gestoeld op wantrouwen. Fatma Koser Kaya zei dat onlangs in een interview treffend. ‘De mentaliteit is lang geweest: stel je toch voor dat iemand probeert de boel op te lichten. Er is altijd een kleine groep mensen die misbruik maakt van de voorzieningen, maar moet je daar het hele beleid op richten?’ Een terechte constatering.
Dat is te vaak wél gebeurd. En dat raakte en raakt juist mensen die het al moeilijk hebben.
Systeemstress
Zij ervaren ‘systeemstress’, zoals Lector Armoede Interventies aan de Hogeschool in Amsterdam Anna Custers het noemt. Zij ervaren een enorme mentale belasting omdat ze vastlopen in het systeem. En er de dupe van worden.
Het toeslagenschandaal is daar het gruwelijke symbool voor geworden. Symbool voor een systeem dat er niet voor mensen is. Een systeem dat mensen zelfs tegenwerkt, straft voor elk foutje, in verwarring achterlaat. Liefst zou ik het morgen hebben veranderd.”
Gezamenlijke opgave
In haar rede wil Carola Schouten in de geest van Ab Harrewijn, de bestaanszekerheid van mensen weer herstellen. “Dat is een gezamenlijke opgaven. Van een overheid die vertrouwen herstelt en een samenleving met sterke verbanden, waarin mensen naar elkaar omzien in plaats er alleen voor komen te staan. En niet te vergeten: de waardevolle stem van ervaringsdeskundigen.
Wat had Ab Harrewijn ons vandaag willen vertellen? Ik denk dat niemand eraan twijfelt dat Ab Harrewijn ook vandaag op de barricades gestaan voor mensen die het moeilijk hebben. Om vurig op te komen voor de rafelranden van de maatschappij.
Optimisme
En ik denk ook, dat als hij hier vandaag op deze plek had gestaan, hij een bemoedigende preek had gehouden. Ons had gewezen op al die ‘positieve krachten’, in zijn woorden, die willen helpen bouwen aan een Nederland waar niemand aan de kant staat. En op welke rol wij daar in te spelen hebben. Onrechtvaardigheid lost zichzelf niet op, wist hij. Het vraagt om de inzet van mensen die het goede willen doen. Om mensen als Ab Harrewijn dus. ‘100 kilo strijdbaarheid’ werd er vanwege zijn stevige postuur weleens met een knipoog over hem gezegd. De rode draad in zijn leven is steeds een enorme onverzettelijkheid geweest. En een optimisme over waar we als samenleving toe in staat zijn. Daar laat ik mij – en ik hoop u ook – me de komende tijd graag door inspireren’, aldus Schouten.
In mijn oren resoneren opweer de woorden van Ab, die hij regelmatig bij de ontwerptafel van ‘t Groene Sticht sprak:
“Ik denk vanuit mensen en niet vanuit regels. Ieder mens hoort bij deze samenleving en daar moeten we de regels op aanpassen en niet andersom.
Veel mensen denken in wij en zij en daar ben hij fel tegen”.
René van Bemmel
Je kunt het gehele symposium bekijken en beluisteren via de streaming die geplaatst is op: https://www.landelijkeclientenraad.nl/actueel/volg-online-met-elkaar-nooit-alleen-met-carola-schouten-en-ab-harrewijnprijs
